‘Akıl Oyunları’ filmindeki Nobel Ekonomi Ödüllü (1994) ünlü Matematikçi Hayatımızı Tamamen Değiştiren John Forbes NASH Trafik Kazasında Öldü…
Ekonomideki ‘Oyun Teorisini’ geliştiren ve Russell CROWE’ un ‘Akıl Oyunları’ filminde canlandırdığı Nobel Ekonomi Ödüllü (1994) Matematikçi John Forbes NASH eşiyle birlikte New Jersey’ de geçirdikleri trafik kazasında hayatını kaybetti.
Princeton Üniversitesi Profesörü olan 86 yaşındaki John Forbes NASH ve 82 yaşındaki eşi Alicia’ nın içinde bulunduğu taksinin yol kenarındaki parmaklıklara çarptığı belirtiliyor.
New Jersey Eyaleti Emniyet Müdürü Gregory Williams, John Forbes NASH ve eşinin çarpışmanın etkisiyle aracın dışına fırladığını ve muhtemelen kaza sırasında emniyet kemerlerinin takılı olmadığını ifade etti.
John Forbes NASH’ i canlandırdığı rolüyle Oscar ödülüne aday gösterilen Avustralyalı aktör Russell CROWE, Twitter hesabı üzerinden paylaştığı mesajda "Şoktayım... Kalbim John & Alicia & aileleriyle. Muhteşem bir işbirliğimiz olmuştu. Güzel akıllar [Beautiful Mind — Filmin orjinal adı], güzel kalpler" dedi……
•
…|John Forbes NASH|…
…|A.B.D. Matematikçi — Iktisatçı|…
…|13.06.1928—Bluefield—Batı Virjinya — A.B.D. — 24.05.2015—New Jersey— A.B.D. |…
•
John NASH: Iyi Matematik Bilmeyen Toplumlarda Adalet Yoktur…
Nobel Ekonomi Ödüllü (1994) Matematikçi John Forbes NASH’ a göre, sayıları sevmek için illa matematikçi olmaya gerek yok
Bilgi Üniversitesi’ nin “Oyun Teorisi Dünya Kongresi 2012”ye katılmak üzere İsrtanbul’ a gelen Nobel Ekonomi Ödüllü (1994) ünlü Matematikçi John Forbes NASH, Türkiye’nin matematikte dünyada sondan ikinci olduğunu öğrenince büyük tepki gösterdi. Büyük dehaya göre böyle bir durumda çocukları hiç okula yollamamak, evde eğitmek bile daha iyi sonuçlar verebilir.
John Forbes NASH, Milliyet'ten Mehveş Evin'in sorularını yanıtladı. İşte o (24 Temmuz 2012) söyleşi:
Nobelli matematikçi John Forbes NASH, İstanbul’daydı. Bilgi Üniversitesi’ nin “Oyun Teorisi Dünya Kongresi 2012”ye katılan bu büyük dehayla tanışma ve sohbet etme fırsatını buldum.
Halk onu, hayatından esinlenerek çekilen “A Beautiful Mind” filmiyle tanıdı. Oysa John Forbes NASH Jr, bilim dünyasında zaten bir yıldızdı. Oyun teorisinin mucidi, 1994’te Nobel ödülünü aldı. Bir başka Nobelli bilim insanı olan Roger Myerson’ın tabiriyle,”Hayatımızı tamamen değiştirdi”.
Zira John Forbes NASH’ in teorisi, “şans” faktörünün yorumlanmasına ve gündelik hayattaki karmaşık “seçim” süreçlerini anlamamıza yardımcı oldu. Pazar ekonomisinden tutun yazılıma, evrim biyolojisinden muhasebeye, yapay zekadan politikaya kadar pek çok alanda kullanıldı. Kullanılmaya ve geliştirilmeye de devam ediyor!.
John Forbes NASH, dün Bilgi Üniversitesi’nde Ekonomi Nobeli alan üç meslektaşıyla birlikte bir panele katıldı. Panel öncesi ve sonrasında bu büyük dehayla yan yana gelebildim. Sarı ağaç desenli bordo gömleği ve kahverengi pantolonuyla klasik “bilim adamı”ndan ziyade İstanbul’u keşfe gelmiş bir turiste benziyor. Gençliğinde boyu herhalde 1.95 filandı, ama hala boylu ve narin bir yapısı var.
Ve 84 yaşında olan John Forbes NASH’ in zihni, muazzam açık... Röportaj vermekten, fotoğraf çektirmekten pek hoşlanmıyor. Daha doğrusu “limiti” var, sıkılabiliyor. Ani hareketler de yapmamak lazım, tedirgin oluyor. Tek şikayeti var, o da çabuk yorulmak.
Daha evvel turist olarak İstanbul’a gelip gezdiğini söyleyen John Forbes NASH’ seçimlerin nasıl yapıldığını, parlamenter sistemin nasıl işlediği gibi konuları sorup, “Erdoğan’ı Kazakistan’da gördüm. Bir toplantıda konuşmacıydı” diyor. Ama tanışmamışlar.
Panelden sonra John Forbes NASH çay molası veriyor. Kafasında hep sorular var; ama bunlar karmaşık matematik soruları değil, gündelik hayata dair. Mesela ezan saatinin neye göre belirlendiğini soruyor. Cevaba göre de kafasından hemen hesaplar yapıyor...
John Forbes NASH, Türkiye’nin matematikte dünya sıralamasında sondan ikinci olduğunu öğrenince ciddileşiyor “İyi matematik bilmeyen toplumlarda adalet yoktur.” Büyük dehaya göre böyle bir durumda çocukları hiç okula yollamamak, evde eğitmek bile daha iyi sonuçlar verebilir.
Yıllardır ilaç kullanmıyor
John Forbes NASH, daha ilkokuldayken matematiğe olan ilgisini keşfetmiş. “Diğer öğrenciler iki-üç basamaklı sayılarla hesap yaparken ben daha büyük rakamları tercih ediyordum” diyor. Ona göre, sayıları sevmek için illa matematikçi olmaya gerek yok. John Forbes NASH, paranoid şizofreni teşhisiyle hastaneye kaldırıldığında bile sayılara ilgisi azalmamış.
Evet, film de John Forbes NASH’ in “deliliği” konusu işlenmişti. Onunsa filme dair en büyük eleştirisi “beni ilaç kullanan biri olarak göstermişler” demesi. Zira John Forbes NASH, şizofren teşhisine rağmen yıllardır ilaç kullanmıyor. John Forbes NASH, bir röportajında şöyle demişti:
“Deli değildim. Bazı normlara uymayan hareketlerim vardı. Aklıselim (sanity) olma, bir ölçüde konformizmin bir formudur. Aklını yitirdi, deli dediklerimiz, konformist değildir.”
John Forbes NASH, halen mezun olduğu, doktorasını yaptığı Princeton Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürüyor. Ve her gün üniversiteye gidiyor.
Oyun Teorisi Nedir?
* İnsan davranışlarının oyunlar yoluyla açıklanabileceği fikrini ilk düşünen Macaristan doğumlu büyük matematikçi John Von NEUMANN’ dır.
* 1944’ te Oskar Morgenstern ile John Von NEUMANN’ ın birlikte yazdıkları ‘Oyunlar Teorisi ve Ekonomik Davranış’ kitabı çıktı. Matematik bölümlerinde ‘Oyunlar Teorisi’ dersleri açıldı.
* Ancak kitabın üçte biri, toplamı sıfır olan iki kişilik oyunlarla ilgiliydi. İkiden fazla oyuncusu olan oyunlarla ilgili bölüm yine kitapta geniş yer tutuyordu ama tamamlanmamıştı.
* Bugün bildiğimiz anlamıyla oyun teorisi, aslında iki teoreme dayanır. Bunlar, John Von NEUMANN’ ın 1928 tarihli Minimum—Maximum teoremi ile John Forbes NASH’ e Nobel kazandıran 1950 tarihli denge teoremi.
* John Forbes NASH, oyuncuların kendi aralarında işbirliği yaptıkları ve yapmadıkları oyunlar arasına ciddi bir mesafe koyar. John Forbes NASH’ in teoremi, tamamen gerçek hayatı izaha yöneliktir.(Kaynak: oyunteorisi.com)
NASH Dengesi
* Poker tarzı oyunlardaki kısır bir döngü gibi uzayıp giden fikir yürütme biçimini John Forbes NASH, bir döngü olmaktan çıkartıp bir kare gibi düşünmeyi önerdi.
* John Forbes NASH’ ın önerisi tam olarak şuydu: Bütün oyuncuların kendine göre en yüksek kazancı getirecek bir stratejisi var ama bu ‘dominant strateji’ oyundaki yegane oyuncu o olmadığı için uygulanamaz, o yüzden de bir ‘denge’ durumuna razı olunur.
* Bu, gerçekten büyük bir fikri sıçramayı ifade ediyordu.
Nobelliler Paneli
Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsün’ de düzenlenen panelde, John Forbes NASH ile birlikte aynı yıl Nobel’ i paylaşan Reinhard Selten, 2007 Nobel Ekonomi ödülünü alan Eric MASKIN ve Roger MYERSON da katıldı. İki saatlik panelde konuşmacılar, oyun teorisinin günümüze yansımalarını tartıştılar. “İnsanlar nasıl davranır, seçimlerini neye göre yapar” gibi çok gündelik sorunları bu değerli bilim insanlarından dinlemek elbette ki farklıydı. Herşeyden evvel ne dediklerini anlamak kolay değildi!…
•
…|John Forbes NASH|…
…|A.B.D. Matematikçi — Iktisatçı|…
…|13.06.1928—Bluefield—Batı Virjinya — A.B.D. — 24.05.2015—New Jersey— A.B.D. |…
•
